Σπάει τα στερεότυπα: Ο Ρομά που διαπρέπει με ακαδημαϊκή καριέρα και καταρρίπτει το κοινωνικό στίγμα

Ο Παναγιώτης Χαρίτος είναι ένας Ρομά που έχει αναδειχθεί ως μια σημαντική προσωπικότητα στην κοινότητά του, συμβάλλοντας ουσιαστικά στη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσης και εκπαίδευσης τους στην Ελλάδα, ως πρόεδρος της Ομοσπονδίας Θεσσαλίας Ελλήνων Ρομά Χωρίς Σύνορα.

Ταυτόχρονα είναι ο πρώτος τσιγγάνος στην Ελλάδα που αποφοίτησε από το «πρόγραμμα μεταπτυχιακών σπουδών», έχοντας καταφέρει να αποκτήσει ακαδημαϊκή διάκριση για την ερευνητική του ικανότητα.

Η ιστορία του είναι παράδειγμα προς μίμηση καθώς καταρρίπτει τα στερεότυπα για τους Ρομά. Ο ίδιος είναι από τους πρώτους που κατάφεραν να έχουν ακαδημαϊκή καριέρα ενώ ο οικισμός και φυλή του είναι γεμάτοι υπερηφάνεια.

Τα Πρώτα Βήματα και το Κοινωνικό Υπόβαθρο

Ο Παναγιώτης Χαρίτος γεννήθηκε σε μια φτωχή γειτονιά, σε ένα περιβάλλον όπου οι Ρομά αντιμετώπιζαν καθημερινές προκλήσεις, όπως ο κοινωνικός αποκλεισμός, η ανεργία και η έλλειψη πρόσβασης σε βασικές υπηρεσίες. Από πολύ νωρίς στη ζωή του, ήρθε αντιμέτωπος με τις δυσκολίες που αντιμετωπίζουν οι Ρομά στην Ελλάδα, κάτι που τον ώθησε να αναζητήσει τρόπους να αλλάξει αυτή την πραγματικότητα.

Ερχόμενος σε σύγκρουση με τις με τις αρχές και τις αξίες της τσιγγάνικης κοινότητας, σπούδασε, παντρεύτηκε και πλέον είναι ένας επιστήμονας. Ο κ. Χαρίτος, μιλώντας στη «Θ». αναφέρθηκε στην οικογένειά του, αλλά και στα όσα βίωσε για να φτάσει στο σήμερα να είναι επιστημονικός συνεργάτης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας για τα παιδιά ρομά.

Ο Παναγιώτης είναι από την Καρδίτσα, αποφοίτησε με 19,6 στο Λύκειο και εισήχθη πρώτος στο τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικών Επιστημών του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης.

Όπως είπε, «ο πατέρας μου με ώθησε να σπουδάσω. Εκείνος ήθελε να γίνει γιατρός και δεν είχε τα χρήματα να σπουδάσει και έτσι αποφάσισε να βοηθήσει εμένα να ολοκληρώσω το όνειρο αυτό. Όλη η οικογένεια ήταν δίπλα μου».

Ο Παναγιώτης έχει μια μεγαλύτερη αδερφή, η οποία τελειώνει το Δημοτικό, και μια μικρότερη αδερφή που πηγαίνει στο Λύκειο.

«Ήταν πάρα πολύ δύσκολα. Διάβαζα 14 ώρες την ημέρα για να αναπληρώσω τα κενά και να φτάσω στο ίδιο επίπεδο με τους άλλους συμμαθητές μου στο Λύκειο» τονίζει και συνεχίζει «Τα εμπόδια που είχα ήταν πολλά και από την ελληνική κοινωνία και από την τσιγγάνικη κοινότητα. Εγώ ξεπέρασα το θέμα του πρόωρου γάμου, του αρραβώνα, έχω ξεφύγει από τη νοοτροπία των ρομά, ήρθα σε σύγκρουση με τις αρχές κι αξίες της τσιγγάνικης κοινότητας. Η οικογένειά μου ήταν απέναντι με όλους τους άλλους».

Πάλεψε και τα κατάφερε

Παρά τις αντιξοότητες, ο Χαρίτος κατάφερε να ολοκληρώσει τις σπουδές του, μια επίτευξη που δεν είναι καθόλου συνηθισμένη στις κοινότητες των Ρομά, όπου η πρόσβαση στην εκπαίδευση είναι συχνά περιορισμένη.

Ο κ. Χαρίτος, εκτός από απόφοιτος του τμήματος Κοινωνικής Διοίκησης και Πολιτικών Επιστημών, με εξειδικευμένες μεταπτυχιακές σπουδές πάνω σε δύο εκπαιδευτικά προγράμματα υψηλού μεταπτυχιακού επιπέδου του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας «Οργάνωση και Διοίκηση της Εκπαίδευσης» και του Εθνικού Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών «Εκπαίδευση και Ανθρώπινα Δικαιώματα», στις 16 Δεκεμβρίου το 2022 ορκίστηκε στο Παιδαγωγικό Τμήμα Δημοτικής Εκπαίδευσης του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, όπου απασχολείται ως επιστημονικός συνεργάτης.

Η επιτυχία του αυτή τον ώθησε να αναλάβει δράση για να βελτιώσει την κατάσταση της εκπαίδευσης για τα παιδιά των Ρομά, αναγνωρίζοντας ότι η εκπαίδευση είναι το κλειδί για την εξάλειψη των κοινωνικών ανισοτήτων.

Μια από τις σημαντικότερες πρωτοβουλίες του Χαρίτου ήταν η δημιουργία εκπαιδευτικών κέντρων για παιδιά Ρομά, όπου τους παρέχεται η δυνατότητα να μάθουν γράμματα και αριθμούς, αλλά και να αναπτύξουν δεξιότητες που θα τους βοηθήσουν να ενταχθούν καλύτερα στην κοινωνία. Αυτά τα κέντρα δεν προσφέρουν μόνο εκπαίδευση, αλλά και ψυχοκοινωνική υποστήριξη, βοηθώντας τα παιδιά να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που προκύπτουν από τη ζωή σε ένα περιθωριοποιημένο περιβάλλον.

Επιπλέον, ο Χαρίτος έχει διοργανώσει πολλά σεμινάρια και εργαστήρια για τους ενήλικες Ρομά, με στόχο την επαγγελματική τους κατάρτιση και την ενίσχυση της αυτοπεποίθησής τους. Μέσω αυτών των δραστηριοτήτων, οι Ρομά αποκτούν τις γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται για να βρουν εργασία και να βελτιώσουν τη ζωή τους.

Ο Παναγιώτης Χαρίτος δεν σταματάει στις επιτυχίες του παρελθόντος. Έχει ένα όραμα για το μέλλον, όπου οι Ρομά θα έχουν ίσες ευκαιρίες στην εκπαίδευση, την εργασία και την κοινωνική ζωή. Ο ίδιος πιστεύει ακράδαντα ότι η εκπαίδευση και η ενεργή συμμετοχή των Ρομά στην κοινωνία είναι οι κλειδιά για την εξάλειψη του κοινωνικού αποκλεισμού και την επίτευξη μιας δίκαιης και ισότιμης κοινωνίας.

Ο πρώτος Ρομά με συγγραφικό έργο

Η ακαδημαϊκή του σταδιοδρομία δεν σταματά εδώ, καθώς έχει κυκλοφορήσει βιβλίο με 25 Τσιγγάνικα Παραμύθια. Ο τσιγγάνος συγγραφέας ξεκίνησε για πρώτη φόρα να παραδώσει τη τσιγγάνικη γλώσσα σε γραπτό λόγο.

Όπως λέει ο ίδιος το βιβλίο δεν απευθύνεται μόνο σε τσιγγάνους, αλλά σε οποιονδήποτε θέλει να μελετήσει και να γνωρίσει την κουλτούρα τους αποτελώντας χρήσιμη συμβολή στη λαογραφία και την καταγραφή των μακραίωνων εθίμων και ηθών.

«Τα παραμύθια, που συγκεντρώθηκαν στην παρούσα έκδοση, καταγράφηκαν από τσιγγάνους και με την κατάλληλη επεξεργασία, επιμέλεια και εικονογράφηση, προσφέρονται πλέον ως κομμάτια της παράδοσης του τσιγγάνικου λαού. Ετσι, δίνεται η δυνατότητα σε όλους όσοι επιθυμούν να προσεγγίσουν με διαφορετικό τρόπο τον ξεχωριστό αυτόν λαό και να γνωρίσουν τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά του. Είναι ευκαιρία με τα τσιγγάνικα παραμύθια οι αναγνώστες να γνωρίσουν τον «άγνωστο πολιτισμό των Ρομά»», αναφέρει.

Ο Παναγιώτης Χαρίτος αρραβωνιάστηκε όταν έκανε το μεταπτυχιακό του, παντρεύτηκε, είναι πατέρας δυο παιδιών. Όπως δήλωσε, «να πάνε όλα τα παιδιά σχολείο και να παραδειγματιστούν από τις δικές μας σπουδές και να σταματήσει ο πρόωρος γάμος στις κοινότητες ρομά».

Η Ομοσπονδία Θεσσαλίας Ελλήνων Ρομά Χωρίς Σύνορα τονίζει σε ανακοίνωσή της ότι «η ελληνική πολιτεία χρειάζεται τέτοια παιδιά Ρομά, πρότυπα, με λαμπρή ακαδημαϊκή πορεία και με σπουδές υψηλού επιπέδου επιστημονικής κατάρτισης, για να μπορέσει να πετύχει η κοινωνική ένταξή τους στην κυρίαρχη κοινωνία».